Verspilling
Het grote woordenboek zegt als synoniem voor verspilling: verkwisting. Vaak wordt het woord gebruikt als tweede gedeelte van samengestelde woorden zoals energieverspilling en geldverspilling. In de gevangenis zou je in eerste instantie niet aan het woord VERSPILLING denken gezien de nauwe budgetten. Het budget voor een maaltijd van een gedetineerde is klein en het lijkt er dan ook op dat aan verspilling van eten niet gedacht kan worden.
In onze instelling is over het algemeen aan eten per dag geen tekort dit geldt wel voor de meeste gevangenissen). Wekelijks op zaterdag frites (en het aanwezige bedeeld zichzelf onbedoeld). Elke zondagmiddag een ijsje; de grootte van de portie is wel de laatste jaren steeds kleiner geworden. Van verspilling is hier zeker geen sprake. Maar wel wat de dagelijkse broodbedeling betreft. De hoeveelheid die je meeneemt voor avondeten en ontbijt mag je zelf bepalen. Het is dan ook begrijpelijk dat iedere gedetineerde ruim voldoende meeneemt om zeker geen tekort te hebben tot de volgende bedeling. Van deze dagelijkse bedeling worden de volgende dag op onze afdeling (60 personen) minimaal vijf gehele broden weggegooid, gezien er de volgende dag weer een zelfde hoeveelheid vers brood is. Evenredige hoeveelheden op andere gelijkaardige afdelingen. Op een totaal van 400 gedetineerden wil dit zeggen dat dagelijks 30-35 broden worden weggegooid. Er wordt niet toegezien op deze verspilling die gemakkelijk door het personeel te controleren is. Wellicht zijn ook de ander gedeelten van de maaltijden onderworpen aan verspilling, misschien niet in dezelfde hoeveelheden als brood, maar toch…
Natuurlijk zijn de meeste gebouwen (bij ons meer dan 160 jaar oud) niet op duurzame wijze gebouwd of gerenoveerd. Op elke cel is centrale verwarming aanwezig toch kan de efficiëntie van deze verwarming in vraag worden gesteld daar in de ramen enkel glas zit, een gedeelte van het glas gebroken is of het klapraam niet volledig afdicht. Extra huisbrandolie zal hiervoor noodzakelijk zijn. Ook gezamenlijke gedeelten zoals gangen moeten worden verwarmd. Het is dan ook vreemd dat hier de verwarmingen sneller worden opgezet dan op cel en elk jaar tot 1 juni aanstaan. Het laatste wordt gedaan omdat anders op het toegekende budget voor olie wordt bezuinigd (het is immers niet mogelijk dit budget voor andere doeleinden te gebruiken.
Vorig kalenderjaar zijn voor elke afdeling en voor elk werkhuis ultramoderne kopieerapparaten aangekocht. Met welk doel is nog niet geheel duidelijk en ook is het niet bekend of iemand (van het personeel) echt het volledige toepassingsgebied van de toestellen kent.
Anderhalf jaargeleden werden muizenvallen beschikbaar gesteld voor alle cellen daar in een beperkt gedeelte van de gebouwen muizen waren geconstateerd; gerichte beschikbaarstelling was niet mogelijk gezien dan het overig gedeelte van de gedetineerden “benadeeld” zou zijn. Waarschijnlijk wordt meer dan 95% van de muizenvallen nooit ingezet voor het bedoelde doel.
In een opendeursysteem is het mogelijk zelf je dagindeling te bepalen. Douchen is in feite de gehele dag mogelijk. Toch zijn er medegedetineerden die het nodig vinden meerdere keren langdurig (meer dan 15 minuten) gebruik te maken van de warmwaterdouches. Er is geen controle en discipline wordt niet bijgebracht. Directie en personeel laten begaan op een zelfde wijze als bij de broodbedeling.
Vallen misschien niet onder de term verspilling maar wel onder oneigenlijk gebruik van het budget toegekend aan gedetineerden.
Personeel kan in een gereserveerde ruimte een warme maaltijd consumeren; de ingrediënten worden aangekocht van het budget van gedetineerden. Koffie en soep op de afdeling aanwezig worden door personeel geconsumeerd. Suiker, confituur, brood en boter worden zonder dat dit gecontroleerd wordt meegenomen en dit dan nog zonder andere (kleine) gebruiksvoorwerpen, zoals kopieerpapier en plakband, op te sommen.
Het stoppen van verspillingen (veelal door gebrek aan discipline en het nemen van verantwoordelijkheden door directie en personeel) en van oneigenlijk gebruik van budgetten bestemd voor gedetineerden zouden kunnen leiden tot doelmatig inzetten van gelden ter verbetering van de leefomstandigheden van de gedetineerden in de Belgische gevangenissen. Maar aan heiligen huisjes mag men niet aankomen laat staan er op een serieuze wijze over te spreken. Of zijn we, als columnisten, hier te kritisch (of te verbitterd) ten aanzien van het gevangenissysteem?
L&B oktober 2025