Columns

Naast 'wonen' in de gevangenis is ook werken/arbeid in de gevangenis mogelijk. Werken is een 'gunst'. Dat wil zeggen dat niet iedereen mag werken in de gevangenis. 'Orde en veiligheid' zijn twee woorden die te pas en te onpas worden gebruikt om te bepalen of iemand wel of niet mag werken, mede door de feiten waarvoor men in de gevangenis zit, wordt er individueel nagegaan of er iemand geschikt is voor een bepaald soort werk. Werken in de keuken is hiervan een voorbeeld, gezien er gewerkt wordt met messen en vloeistoffen op hoge temperatuur (frietvet, kokend water) in situaties die de veiligheid in gevaar kunnen brengen.

De werken/arbeid op de diverse locaties binnen de gevangenis beginnen meestal om 07.00u. Nadat de diverse appèls zijn gedaan (start 06.00u, gezien de ploegenwissel bij het bewakend personeel) wordt de mogelijkheid geboden te ontbijten, door de instelling wordt er koffie aangeboden, en soms zelfs vooraf aan het werk te gaan douchen. Dit 'klaarmaken werk' wordt per gevangenis geregeld afhankelijk van het regime en aantal aanwezige personeelsleden die de beweging naar de werkplaatsen begeleiden. 

Even voor 07.00 wordt op diverse plaatsen, na een fouille verzamelt en naar betreffende werkplaatsen gegaan. Sommige werkhuizen/plaatsen bevinden zich elders binnen de muren van de instelling en is een korte buitenwandeling noodzakelijk, de meeste werkhuizen/werkplaatsen worden na enkele minuten wandelen bereikt. Na meestal nogmaals een fouille en passage door een metaaldetector, en het noteren van de aanwezigen wordt er aangevangen met de arbeid. 

De keuken (binnenhuisdienst) begint vroeger dan de werkhuizen, namelijk om 06.00u. De gedetineerden die hier werken worden geacht vooraf te gaan douchen gezien de HACCP -richtlijnen die in verband met voedselveiligheid worden gebracht. Voor sommige gespecialiseerde werkzaamheden zijn interne opleidingen nodig. Bijvoorbeeld naaiatelier, boekbinderij, schrijnwerkerij (houtbewerking) het betreft hier vooral technieken die men onder de knie moet hebben vooraleer deel te kunnen nemen aan de productie. Wat men niet doet is de talenten van de gedetineerden gebruiken om een bepaald werk te laten verrichten. De werkhuizen/werkplaatsen worden van werk voorzien door 'Cellmate'. Het is Cellmate die het werk/arbeid van firma's buiten de muren naar binnen brengt, en ook mede de prijs per uur of per stuk bepaalt. Al het andere werk/arbeid binnen de muren valt samen met de keuken onder 'Binnenhuisdiensten. Deze werken/arbeid is: wasserij, technische dienst, voedselmagazijn, mess (keukenpersoneel), bibliotheek, kompas, en dan de dienders voor bezoekzaal, kuiser poort, ongestoord en centrum. Niet alle binnenhuisdiensten beginnen op het zelfde uur of werken even lang. Sommige werken maar een paar uur per dag, maar dan wel 6 dagen per week. Andere diensten zijn zeven op zeven open, zoals de keuken, maar dan wordt er geroteerd en heeft men recht op rustdagen. En zo is alles wat werken/arbeid betreft eventjes onder de aandacht gebracht. In latere columns gaan we hier verder op in, of wordt er meer over het soort werk/arbeid geschreven.

juli 2024 L&B

Voor we beginnen aan het leven in de gevangenis maken we eerst kennis met ons woonverblijf; de cel. De cel is niet zoals je in Amerikaanse films ziet, een ruimte met tralies ervoor waardoor je zo naar binnen kunt kijken. Onze cel is een afgesloten ruimte.(3.80 op 2.50 cm) met een stalen deur waar een klein venstertje in zit.( ca 20 op 10 cm) dat het 'winket' genoemd wordt, (eertijds een rond kijkglaasje met een diameter van ongeveer 5 cm). Door dit luikje wordt op regelmatige rijdstippen gekeken door een beambte of je nog aanwezig bent, en meer in het bijzonder nog of je nog wel leeft. Deze controles zijn vooral op de tijdstippen van het appel (telling op aanwezigheid) en die zijn 's morgens, 's middags en 's avonds. Tot enkele jaren terug was er bijna elk uur een controle, ook in de nachtelijke uren; nu gelukkig voor de 'noodzakelijke en welverdiende' nachtrust niet te onderbreken, geen controles meer tijdens de nachten

De celdeur draait naar rechtsbinnen open. Achter deze deur staat een inox combimeubel; in de hoek een wastafeltje met alleen koud water; en ervoor/onder een toilet. Het toilet is enigszins afgescheiden van de rest van de cel door een muurtje van ongeveer 160 cm hoogte, aansluitend aan het muurtje bevindt zich een koelkast die op zijn beurt aansluit aan een tafel van 170 op 60cm . Een stoel vervolledigd deze zijde van de cel, gezien de tafel aan de buitenmuur grenst. De koelkast behoort nu bij het vast cel meubilair. Tot enkele jaren geleden was een koelkast een optie en indien je een koelkast wilde moest je die zelf aankopen. De prijs was wat de instelling vroeg, en soms meer dan wat de winkelwaarde was. Ook standaard op cel is een ( te groot voor de ruimte) T V toestel wat gehuurd kan worden door 60 ct per dag te betalen, met 80 kanalen inclusief. Sinds kort als  één van de eerste gevangenissen van België het systeem 'JUST FROM CELL'. In één van de volgende columns hierover meer. In de buitenmuur zit een raam op 180 cm hoogte van 60 op 80 cm waaraan de buitenzijde tralies voor zitten. In het raam zit een klein klapraampje van 30 op 20 cm dat over algemeen niet voldoende afsluit en waarvoor in de winter extra handdoek of stuk karton nodig zijn om de kieren af te sluiten. Het raam is ook maar enkel glas.

Bij binnenkomst in de cel, is aan de linkerzijde een kast van 1.80 op 1.80 cm vast gemaakt op de muur. De kast bestaat uit een ladeblok, een hang- en legkast en nog twee kleine kastjes. Naast de kast tegen de muur( ook vastgemaakt) het standaard bed van 70 op 200 cm; voor grote mensen niet echt gemakkelijk; met andere woorden te klein. Een aanpassing van het bed op hoogte en/of lengte vereist diplomatie. Ook hier natuurlijk het systeem 'ons kent ons' en 'kennissen zijn heel vaak beter dan kennis' m.a.w.de corrupte wereld die buiten de muren geldig is wordt binnen de muren loyaal en zonder aanstoot toegepast. 

juli 2024 L&B

In deze periode wordt je vanuit het bad begeleid naar je toekomstige verblijfplaats, een cel. Je ziet dan ook de eerste vragende en keurende blikken van je medebewoners in de instelling. De eerste negatieve gedachte die bij je opkomt, als de ijzeren deur achter je op slot wordt gedaan is er één over de lange periode die je dan als straf al dan niet te wachten staat in de gevangenis. Afhankelijk natuurlijk van de feiten waarvoor je werd opgepakt, want het voorarrest, is in tijdsduur nergens vastgelegd in de wet, zul je dan langere tijd in dit woonvertrek van ongeveer 2,5m bij 3,5,m verblijven of niet. De opgelegde feiten bepalen dan ook of je al dan niet voor een periode "STRIKT" wordt gezet. Dat wil zeggen dat je geen contact mag hebben met anderen(zowel in de gevangenis als erbuiten) behalve dan met je advocaten. "STRIKT" wordt op de buitenzijde van de deur van je cel weergegeven met een rood kaartje waarop betreffende tekst is vermeld. Deze periode dient ervoor dat je zelf geen bewijsmateriaal kunt laten verdwijnen door derden te contacteren buiten de gevangenis, en eventueel getuigen kunt beïnvloeden en/of chanteren. De politie gebruikt deze periode om verder onderzoek te doen. Meestal worden er kort na de insluiting dan ook nog een aantal verhoren voorzien door de onderzoeksrechter. Tijdens zo'n uithaling voor een verhoor of wedersamenstelling komt de politie om je, om dan geboeid al dan niet met de handen achter je rug mee te nemen. Een volgende vernedering, na deze van de passage door het bad van de vorige dag, van je menselijke waardigheid die wellicht in de komende periode zich nogmaals kan en zal herhalen. 

"Gevaarlijke" personen (niemand weet wie dat bepaald) worden nog harder en meermaals onmenselijker behandeld: de riem waaraan geboeide handen worden vastgemaakt, opgehaald worden door speciale eenheden, met zak over je hoofd of geblinddoekt in geblindeerde wagens.

In de gevangenis zelf word je zodra je eraan toe bent, toegelaten tot de maatschappij van de gevangenis. 

Als nieuweling is het zeker noodzakelijk om de vooraleerst onbekende mensen( het personeel) die je van cel laten komen, en deze waar je eventueel bij verblijft ( duocel) te leren kennen. Wie is wie? De aalmoezenier RK of protestants? Dat is al snel duidelijk. Maar dan zijn er PSD, CAW en welke afkortingen komen er verder nog allemaal voorbij? Wie zijn zij en wat kunnen ze voor je wel of niet doen of betekenen? Eens op je nieuwe verblijfplaats heb je al die tijd om al de lectuur die je hebt meegekregen vanuit het bad te lezen, en proberen te begrijpen. Je leert ook wat je moet doen om iets te vragen en/of te bekomen. Ook word je binnen de 48 uur van je aankomst op gesprek uitgenodigd bij de directie, de PSD en medische dienst, al dan niet in die volgorde. En dan begint het leven, kort of lang is nog niet gekend achter de tralies met de regels die in de gevangenis gelden.

juni 2024  L&B

Een arrestatie( in de boeien slaan) door ( de rechercheurs van de politie op verdenking van strafbar feiten, kan in principe overal plaatsvinden; thuis, onderweg, of zelfs op het kantoor van de politie naar een( 1e) verhoor. De eerste.

Afhankelijke van het tijdstip van de arrestatie wordt je voorgeleid bij de onderzoeksrechter. Indien de arrestatie op een laat tijdstip is gebeurd kan het zijn dat je een nacht in een politiecel ( of cellencomplex) moet bivakkeren. De behandeling tijdens het verblijf daar is een ware eye-opener; de behandeling door het politiepersoneel is over het algemeen niet erg ( mens) vriendelijk en ook hier al, terwijl je zelfs nog niet schuldig bent, is er een machtsverschil en - misbruik dat snel duidelijk wordt gemaakt.

Bij transport naar het gerechtsgebouw wordt je dan geconfronteerd met mensen in dezelfde situatie als jij; aangehouden en onderweg naar een onderzoeksrechter (ook hier personeel wat dictatoriaal en zelfs racistisch tegen buitenlanders en anders gekleurden, hun werk- 'verzorgen van 'transport' - afhandelen).

Bij voorleiding bij de onderzoeksrechter blijft 1 of meerdere agent(en)van de politie bij het verhoor om calamiteiten op het kabinet van de onderzoeksrechter in de kiem te kunnen smoren. 

De onderzoeksrechter beslist dan na het aanhoren van de vele antwoorden op zijn vragen om je, afhankelijk van de ernst van de ten laste gelegde feiten, in een voorarrest te zetten om het verdere onderzoek niet te hinderen( lees bewijsmateriaal te verwijderen of getuigen te intimideren), na de ondervraging bij de onderzoeksrechter wordt je terug naar een cel in het gerechtsgebouw gebracht door de agent(en) die bij de verhoring aanwezig zijn geweest. Op de weg terug zijn deze dan meestal niet te beroerd om misplaatste opmerkingen die zijn tijdens de verhoring hebben opgevangen hebben nogmaals te benoemen op sarcastische degenererende wijze. En zo kom je dan in de dichts bij zijnde gevangenis terecht, waar je voor de onderzoeksrechter bent verschenen. 

Nog opgefokt van alle vragen van de onderzoeksrechter wordt je dan afgezet in de gevangenis en wordt je ontdaan van de handboeien en wederom in een wachtlokaaltje geplaatst( 'wachten' zal in de komende periode een woord zijn dat (te) vaak gebruikt zal worden). In de gevangenis aangekomen weet je niet wat je allemaal zult zien, horen, meemaken en tegenkomen. 

En dan kom je in een ruimte dat 'bad'( aanwezigheid van een douche, om mensen die zijn opgepakt en lange tijd geen douche hebben gezien toch een 'propere' ontvangst te geven.( d.i. een hygiëne maatregel), want natuurlijk komt niet iedereen binnen in een driedelig maatpak met stropdas), genoemd wordt. 

Nadat je burgerkledij is ingewisseld voor gevangeniskledij en je bezittingen zijn afgenomen en geregistreerd, dan dien je de maten van kledij door te geven, hetgeen voor de meeste mannen veel moeite kost om een gevangenis pakket te krijgen, dat bevat o.a vesten, hemden, broeken, onderhemden en -broeken, slips, kousen, schoenen, zakdoeken, lakens en slopen en een matras, een volledige uitzet. je krijgt ook een heleboel papieren om te ondertekenen, en ook een kopie van het huishoudelijk regelement, al dan niet recent. Daarna wordt je onder begeleiding van een cipier/ gevangenisbewaker naar een cel gebracht voor 'binnenkomers'( afzondering voor enkele dagen en alleen contact met advocaat). aangekomen in deze cel krijg je dan ook een standaard pakket wat bestaat uit een bord, een kop en bestek. In de cel wordt je, zoals gezegd, geobserveerd alvorens je in de 'ware maatschappij' van de gevangenis wordt geplaatst. 

Indien nodig wordt je dan tijdens de eerste dagen nog geconfronteerd met de wetsdokter, uithaling(en) van de politie voor verder verhoor, eerste kennismaking met de directeur van de gevangenis en met PSD( Psycho Sociale Dienst).

Mei 2024 L&B