INTRO: 

Beste lezers, 

Ik wil mezelf even introduceren, ik ben een gedetineerde in een gevangenis in Belgie. Binnendemuren heeft mij verzocht anoniem te schrijven, om diverse redenen maar mijn persoonlijke gegevens zijn uiteraard bekend bij Binnendemuren. Zie het best wel als wat moois en betekenisvol zulk een maandelijkse column neer te gaan pennen i.v.m het leven in gevangenschap. 'The real stuff' weliswaar dan. Dit is best ingewikkeld om het geloofwaardig over te brengen. Het huidige kijkcijferstreven op media waar gemiddeld ongeveer 7 á 8 vervolgreportages worden uitgezonden per dag, aangaande het reilen en zeilen bij justitie over gans hun systeem, doen vermoeden dat de kijkers ondertussen zelf al experten zijn geworden hoe men in dit systeem tot rechtvaardiging moet komen! Wat zal dan een detineerde, zoals ik met een strafblad van hier tot ginder, nu met 11 jaar op teller en nog ongeveer 12 te gaan, hier nog wat interesse komen opwekken? ( Laat staan geloofwaardig binnenkomen). Nou, gezien ik in dit desolate landschap weinig meer verliezen kan, wil ik toch proberen met dit column de realiteit, het wel representatief beeld weergeven van gedetineerd zijn, over gans systeem over te brengen. In de hoop toch wel interesse op te wekken dit systeem niet enkel maar verder te laten leven zoals de regie het naar buiten heeft willen brengen van de commercieel georkesteerde T.V makers. Realiteit is toch wel wat anders, neem het van mijn aan!

Bedoeling is, aan de hand van maandelijks bepaalde onderwerpen, jullie duidelijker te maken waar het nu juist wel beter zou kunnen, zonder zomaar wat vertekende beelden weer te geven, zoals nu dus dagelijks te zien is via media. Ook wil ik jullie meer vertellen over het 'gewone' dagelijkse leven binnen de muren. Het is dankzij Binnendemuren dat deze realiteit naar buiten kan komen, zonder regie van de kijkcijferproducenten die geen rekening houden met de mens op zich maar eigen belang prioritair stellen. Uiteraard is alles relatief op dit gebied, waar veel leed, gruwel en pijn zowat de toon aangeven van criminaliteit op zich, altijd wel een negatieve weerklank zal hebben. Geloof mij A.U.B, ik doe hier niets wat verbloemd noch vertekend zou kunnen overkomen, ga zeer zeker gedetineerden niet op een voetstuk trachten te positioneren of ze als slachtoffers van omstandigheden neerzetten, integendeel zelfs, ga ons niet sparen! Niemand zit onschuldig opgesloten, draai of keer het zoals je wil, terecht of onterecht is wat anders, dat moet en zal elke gedetineerde wel beamen als hij/zij oprechtheid hoog in het vaandel dragen zal!!

Op een goed verloop van dit project zou ik hier zeggen om af te sluiten. Het eerste column volgende maand wil ik graag invullen met het thema: Waarom wordt men opgesloten en voor hoe lang? Straf en strafmaat, terecht/onterecht. 

Het allerbeste en graag tot de volgende keer!

P.S. De laatst geplaatste column zal steeds bovenaan verschijnen!

 

COLUMN 14: AFSCHEID VAN EEN VRIEND

Een vriend in de gevangenis kun je niet vergelijken met een vriend in de vrije wereld buiten de muren van een gevangenis. Hier ben je, zit je of zie je elkaar dagelijks, en dat voor vele dagen en maanden of jaren. En toch bouw je zoals buiten de muren een band op. Je doet dingen samen, je praat met elkaar over items zoals je straf, de tijd dat je moet zitten, je dagelijkse bezigheden en vooral misschien de zaken die je mist en die je in de buitenwereld als normaal beschouwt. En toch is de vriendschap die je hier opbouwt iets speciaals.

Zo wil ik het hier hebben over een vriend, en zal hem de naam 'Stijn' geven, de naam Stijn geef ik vooral om geen directe link te geven naar mijn vriend. Want het is al erg genoeg dat hij ons heeft verlaten en naar het hiernamaals is, en ik wil de familie niet nog meer pijn bezorgen. 

Stijn was iemand die voor iedereen klaar stond, je kon hem vragen wat je wilde, en als het in zijn mogelijkheden lag dan ging hij je ook helpen. En omgekeerd was het ook zo, als hij het moeilijk had, dan wist hij zijn vrienden ook te vinden en dan weigerde je geen hulp te geven. Hulp was niet altijd materialistisch, het kon ook mentale hulp zijn in de vorm van een goed gesprek. 

Het moment dat hij toekwam op onze vleugel/sectie gaf hij zich op als fatik/diender. Dat had ook zijn voordelen. Zeker voor degene die zijn vrienden waren. Je kreeg soms weleens iets extra, dat kon gaan in de zin van wat extra eten of een dessert. Alles wat je extra kon krijgen, moest je dan ook niet kopen. En dat was een win-win situatie voor iedereen. 

Stijn was ook niet de meest gezonde persoon die hier rondliep, hij had last van allerlei kwaaltjes, maar werd goed opgevolgd door de medische dienst. Al wisten zijn vrienden dat hij het soms niet nauw nam met wat de artsen zeiden. En zo speelde met zijn gezondheid.

Stijn had net zoals iedereen hier gespreken met de PSD (Psycho Sociale Dienst) over zijn straf, zijn verblijf in de gevangenis en de plannen naar de toekomst toe. Zo werd er door justitie op een bepaald moment een nieuw project opgestart in een andere oude, opgekalefaterde gevangenis in Dendermonde. En hier werd Stijn ook over ingelicht. Hij wilde het met zijn vrienden bespreken en dat gebeurde ook. En iedereen had er zijn eigen mening over, en dat deelden we met elkaar.

Toen Stijn vertrokken was naar de gevangenis, hoorden we niets meer rechtstreeks van hem, alleen van mensen buiten de muren. Eerst zag hij het wel zitten, maar dan sloeg het positieve om in een negatieve gedachte en hij was daar niet graag meer. Na een kleine 3 maanden werd hij op transfer gezet naar een instelling. En de dag na zijn aankomst daar kwam hij te overlijden. 3 weken na zijn overlijden kwam het bericht hier bij ons binnen, met "een natuurlijk overlijden." We hebben er zo onze bedenkingen bij, want elk overlijden of het nu in een gevangenis of een instelling is, wordt omschreven als een natuurlijk overlijden. 

Het enige wat we nu nog kunnen zeggen over onze vriend Stijn, is dat wij hem missen. Rust in vrede mijn vriend, je bent eindelijk van justitie verlost. 

 

November L&B 

COLUMN 13: BASISWET (deel 1)

Basiswet (deel 1)

De basiswet of voluit "basiswet betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden"(Belgisch staatsblad (BS) 12 januari 2005).

Als gedetineerde (veroordeelden en verdachten) hebben we niet alleen plichten, maar ook rechten. De belangrijkste zijn verwoord in een tweetal wetten:

1. De basiswet voor gedetineerden (2005)

2.De wet Externe Rechtspositie Veroordeelden (WERV). Binnen de muren van de gevangenis is de Basiswet de grote leidraar voor wat betreft de rechten van de gedetineerden. In de jaren '90 van de vorige eeuw is aan Prof. Lieven Dupont gevraagd een wet voor gedetineerden voor te stellen. Het resultaat was een (bijna) alles omvattende wet. Met daarin opgenomen de huidige Basiswet (werking intra muros) en de WERV (regelgeving omtrent terugkeer naar de maatschappij voor veroordeelden, zalop later tijdstip besproken worden).Prof. Dupont had o.a. ook een aantal andere (sociale) rechten opgenomen, zoals het Arbeidsrecht (in de gevangenis). Van de laatst genoemden is in huidige wetgeving echter niets terug te vinden. Na bijna 20 jaar dat de Basiswet is verschenen in het BS, zijn nog steeds niet alle artikels in voege.

Het is niet mogelijk de Basiswet in zijn geheel te beschrijven, daarom zijn ons inziens een aantal belangrijke artikelen beschreven. Een Huishoudelijk Reglement (art. 16) wordt per gevangenis opgesteld en is een verduidelijking/aanvulling van de Basiswet (bijvoorbeeld bezoekuren) en wordt ondertekend door de Minister (probleem is dat dit document onmogelijk up to date te houden is). De Commissie van Toezicht (art. 26) houdt onafhankelijk toezicht op de naleving van betreffende voorschriften. De leden worden door gedetineerden benaderd om te bemiddelen bij de Directie.

De commissie van Toezicht stelt een Klachtencommissie ( van drie leden) samen uit haar leden (art. 28) die is belast met de behandeling van (individuele) klachten ten aanzien van de Directie betrekking hebbend op de Basiswet (en het Huishoudelijk Reglement). Beslissingen bestemd voor alle gedetineerden kunnen geen onderwerp van een klacht zijn. Ook beslissingen met betrekking tot reclasseringsmodaliteiten (weigering van Üitgangsverlof" (UV) of "Penitentiar Verlof (PV) vallen hier onder). 

Levensvoorwaarden in de gevangenis (art. 41 en verder). Betreft verblijfsruimte, kledij, voeding en lichamelijke hygiëne. Verder dat het bezit van onverenigbare voorwerpen met orde en veiligheid verboden is. 

Samenlevingsvoorwaarden (art. 48 en verder) of regime(s) die gelden in de volledige gevangenis of gedeelten daarvan. De uitvoerende macht (Minister van Justitie) bepaalt het regime in een gevangenis. Ook de contacten met de buitenwereld (art. 53 en volgende) zijn in de Basiswet vastgelegd; briefwisseling, bezoek, gebruik van telefoon en andere telecommunicatiemiddelen, contacten met advocaten en ambassades (en medie).

Voor vormingsactiviteiten en vrijetijdsbesteding (art. 76) draagt de penitentiaire administratie zorg en zijn bedoeld om gedetineerden zinvol (en indien van toepassing gericht op terugkeer naar de maatschappij en persoonlijke ontplooiing). Onder vormingsactiviteiten worden onder meer onderwijs, alfabetisering, toegang tot bibliotheken, culturele activiteiten, lichamelijke opvoeding en sociale-culturele vorming beschouwd. Gedetineerden kunnen een opleiding afmaken, zich bijscholen of een beroepsopleiding volgen. Het al eerder genoemde arbeid in de gevangenis (art. 81 en verder) is beschreven; recht (of weigering) deel te nemen aan arbeid en inkomsten uit arbeid.

Tot slot van deze column Gezondheidszorg (art. 87 en volgende). Elke gedetineerde heeft het recht op een gezondheidszorg gelijkwaardig aan deze vrije samenleving  en indien nodig wordt deze buiten de gevangenis uitgevoerd. In de volgende column over de Basiswet (deel 2) zullen onder meer het detentieplan en de werking van de psychologische dienst (PSD) aan de orde komen.

L&B

november 2024

 

 

 

 

COLUMN 12: VOEDING

In deze column zullen we het enkel hebben over de voeding, of dagelijks eten wat we voorgeschoteld krijgen door Justitie. Het is niet zoals buiten de muren gedacht wordt, dat een gevangenis een hotel, of laat staan als een sterrenrestaurant gezien kan worden. Elke gevangenis krijgt vanuit het ministerie van Justitie een jaarlijks budget. Het juiste bedrag is ons niet bekend, maar wordt bepaald door het aantal gedetineerden in de instelling. En zoals we dagelijks ondervinden, zeker te weinig voor een McDonalds Big Mac. 

De komst van corona enkele jaren geleden heeft ook in de gevangenis wel het e.e.a. veranderd. Eens per zoveel weken kregen we als warme middagmaaltijd wel een steak/biefstuk met frites. Denk vooral bij het woord steak niet aan een eerste keus stuk vlees van 200 gram, eerder rond de 80 gram. Goed gebakken en oneerbiedig onder velen van de gedetineerden wel de 'schoenzool' genoemd. Thans is zelfs deze kwaliteit van steak te duur en worden andere keuzes gemaakt zoals curryworsten, gehaktbalen en/of frikandellen. Eerder werd er ook af en toe een lasagne, al dan niet in eigen keuken bereid, geserveerd. Ook dit is te duur en daarom afgeschaft. Zo zijn er meerdere maaltijden op te noemen die niet meer geserveerd worden. 

Nu vooral pasta/rijstgerechten met een combinatie van groenten en vlees erbij, als schep of eenpansgerecht. Van de vleesgerechten is veel gebaseerd op gemalen vlees; hamburger, blinde vink en worst. 

Gewicht is van belang voor de bereiding van maaltijden: x gram vlees en y gram groenten staat dagelijks op het menu. Op zaterdag in onze instelling altijd frites met stoofvlees. goulash of curryworsten. De groenten zijn dan niet aanwezig, die worden vervangen door een flinke schep mayonaise. 

De groenten soms volgens het seizoen, (verse sla en tomaten in de zomer) maar veelal is het de prijs die de keuze bepaalt. Groenten als prei, spinazie en witte kool worden steeds met een witte béchamelachtige saus op je bord geschept. Meer saus dan groenten en het gewicht van 80 gram aan groenten wordt op deze wijze makkelijk gehaald. Wat de verschillen in de menu's betreft, is er ruwweg een cyclus van drie weken (let wel buiten de zaterdagse frites en de donderdagse bolognaisesaus) te maken. Elk menu keert ongeveer na drie weken terug: worteltjes, gekookte aardappelen en een worst, gebakken aardappelen met sla en mayonaise en een hamburger (let wel op, ook buiten de muren bij de lezer thuis bestaat deze cyclus in de meeste gezinnen (vis op vrijdag, frites met kip op zondag).  Bij de keuze en de bereiding van maaltijden wordt ook rekening gehouden met de afkomst (vele nationaliteiten, bij ons ongeveer 30 en rond de 450 gedetineerden), religies en andere onderverdelingen van de gedetineerden. Vlees voor moslims, als keuze is steevast halal en ook desserts zonder gelatine. 

Aardappelen/pasta, groenten, vlees en dessert (fruit, koek op pudding) worden op de woon- en leefeenheid (opendeursysteem schema) verdeeld door sectiediender( fatik) en personeel (vooral vlees)

Speciale maaltijden voor vegetariërs, en regimemaaltijden ( vetarm, gemalen en lactose tolerant) worden persoonlijk verdeeld in een geïsoleerde maaltijd box.

In onze gevangenis wordt slechts eenmaal per dag eten bedeeld en dit is 's middags (besparing van personeel). Brood en beleg worden gelijktijdig met de warme maaltijd afgehaald. Beleg is ca. 80 gram. Ook hier is de prijs bepalend; salami, gekookte ham, kippenwit, vleessalade, surimisalade en kaas. 

's Morgens en 's avonds kan koffie worden gehaald op de afdeling.

Tijdens het nuttigen van de maaltijd wordt de deur gesloten, het gevolg is dat in ons 'Hotel Prison' iedereen in zijn eigen cel eet. 

Oktober 2024

L&B

COLUMN 11: EEN DAGINDELING IN DE GEVANGENIS

Hier is het dezelfde week als buiten met normaal gezien 5 werkende dagen en twee dagen voor het weekend. De dag deelt een gedetineerde zelf in zoals hij dat wilt. Zo kan hij zich op de werkerslijst laten zetten, en dan kan je normaal gezien 5 dagen gaan werken. 

Een weekdag met arbeid (werken) begint wanneer de beambte 's morgens om 06.35 de deur ontgrendelt. Als gedetineerde heb je dan de kans om aan het begin van de vleugel koffie te halen als je koffie drinkt en denkt nodig te hebben. Om 06.58 gaat dan het signaal ( toeter/bel) dat je je mag begeven alwaar er verzameld wordt om naar de werkplaats te gaan. Om 07.00 het volgende signaal, en dan wordt in groep naar een werkplaats gegaan. De werkplaatsen zijn over verschillende vleugels verdeeld zodat de groepen ook niet te groot zijn voor de veiligheid.

De andere gedetineerden die niet op de werklijst staan of bijv. een dag niet moeten werken, die hun deuren blijven dicht tot na het appel om 07.30. Daarna worden ook die deuren ontgrendeld en kunnen zij aan hun dag beginnen. Sommigen halen dan ook koffie, anderen nemen een douche, en nog anderen blijven liever de hele voormiddag in bed liggen. 

Om 11.30 gaat op de vleugels weer het signaal om de deuren te sluiten voor de middag. Om 11.45 komen de werkers van de werkhuizen terug binnen en begeven zich ook naar hun cel. De beambte doet dan een controle en telling via het winket ( luikje in de deur) of iedereen op cel is. Om 12.00 doet de beambte de deur weer open en kan iedereen die het wil een warme maaltijd gaan halen (in sommige instellingen wordt het aan cel bedeeld) en ook alles voor het avondeten. Daarna sluit de beambte de deuren weer. Voor de werkers gaat de deur weer open om 12.30 en kunnen zij net als 's morgens terug naar de plaats waar verzameld wordt om zich weer in groep naar de werkplaats te begeven. Voor de andere, de niet werkers blijven de deuren dicht tot 14.15. 

De beambte van de namiddagploeg doet de deuren dan weer open. Om 14.45 komen ook de werkers weer terug van de werkplaatsen en begeven zich naar hun cel. Daarna kan iedereen voor zichzelf doen wat hij wil. Degenen die graag wandelen kunnen om 15.15 naar de wandeling tot 16.50, en anderen gaan dan naar de speelzaal. Van 17.00 tot 18.15 zijn de deuren dicht voor het avondeten. Van 18.15 tot 20.15 zijn ze weer geopend en kan je weer doen wat je wilt. sinds enige maanden is er de mogelijkheid om een avondwandeling te doen voor diegene die graag gaan wandelen.(en dit het hele jaar door) 

Eenmaal 20.15 zit iedereen terug op cel. Om 20.30 is dan nog de medicatie verdeling langs het winket. En om 9.00 het laatste appel voor de namiddag groep. Om 22.00 is er dan nog eenmaal een appel door de nachtploeg en dan is de rust er voor iedereen tot de volgende morgen. 

Zo zijn al de weekdagen van een gedetineerde gepland.

september L&B

COLUMN 10: ARBEID IN DE GEVANGENIS

Naast 'wonen' in de gevangenis is ook werken/arbeid in de gevangenis mogelijk. Werken is een 'gunst'. Dat wil zeggen dat niet iedereen mag werken in de gevangenis. 'Orde en veiligheid' zijn twee woorden die te pas en te onpas worden gebruikt om te bepalen of iemand wel of niet mag werken, mede door de feiten waarvoor men in de gevangenis zit, wordt er individueel nagegaan of er iemand geschikt is voor een bepaald soort werk. Werken in de keuken is hiervan een voorbeeld, gezien er gewerkt wordt met messen en vloeistoffen op hoge temperatuur (frietvet, kokend water) in situaties die de veiligheid in gevaar kunnen brengen.

De werken/arbeid op de diverse locaties binnen de gevangenis beginnen meestal om 07.00u. Nadat de diverse appèls zijn gedaan (start 06.00u, gezien de ploegenwissel bij het bewakend personeel) wordt de mogelijkheid geboden te ontbijten, door de instelling wordt er koffie aangeboden, en soms zelfs vooraf aan het werk te gaan douchen. Dit 'klaarmaken werk' wordt per gevangenis geregeld afhankelijk van het regime en aantal aanwezige personeelsleden die de beweging naar de werkplaatsen begeleiden. 

Even voor 07.00 wordt op diverse plaatsen, na een fouille verzamelt en naar betreffende werkplaatsen gegaan. Sommige werkhuizen/plaatsen bevinden zich elders binnen de muren van de instelling en is een korte buitenwandeling noodzakelijk, de meeste werkhuizen/werkplaatsen worden na enkele minuten wandelen bereikt. Na meestal nogmaals een fouille en passage door een metaaldetector, en het noteren van de aanwezigen wordt er aangevangen met de arbeid. 

De keuken (binnenhuisdienst) begint vroeger dan de werkhuizen, namelijk om 06.00u. De gedetineerden die hier werken worden geacht vooraf te gaan douchen gezien de HACCP -richtlijnen die in verband met voedselveiligheid worden gebracht. Voor sommige gespecialiseerde werkzaamheden zijn interne opleidingen nodig. Bijvoorbeeld naaiatelier, boekbinderij, schrijnwerkerij (houtbewerking) het betreft hier vooral technieken die men onder de knie moet hebben vooraleer deel te kunnen nemen aan de productie. Wat men niet doet is de talenten van de gedetineerden gebruiken om een bepaald werk te laten verrichten. De werkhuizen/werkplaatsen worden van werk voorzien door 'Cellmate'. Het is Cellmate die het werk/arbeid van firma's buiten de muren naar binnen brengt, en ook mede de prijs per uur of per stuk bepaalt. Al het andere werk/arbeid binnen de muren valt samen met de keuken onder 'Binnenhuisdiensten. Deze werken/arbeid is: wasserij, technische dienst, voedselmagazijn, mess (keukenpersoneel), bibliotheek, kompas, en dan de dienders voor bezoekzaal, kuiser poort, ongestoord en centrum. Niet alle binnenhuisdiensten beginnen op het zelfde uur of werken even lang. Sommige werken maar een paar uur per dag, maar dan wel 6 dagen per week. Andere diensten zijn zeven op zeven open, zoals de keuken, maar dan wordt er geroteerd en heeft men recht op rustdagen. En zo is alles wat werken/arbeid betreft eventjes onder de aandacht gebracht. In latere columns gaan we hier verder op in, of wordt er meer over het soort werk/arbeid geschreven.

 

juli 2024 L&B