Zelf kende hij politieverhoren vooral uit ‘Witse’. Uit nieuwsgierigheid en om te kijken wat de nieuwe Salduz-wet kan betekenen voor de instroom van dossiers, meldde strafpleiter Johan Platteau zich de 1ste week aan voor de wachtdienst.
Van onze redactie
Op zaterdag 31 december krijgt strafpleiter Johan Platteau een ongerust telefoontje van de Antwerpse balie. Door de nieuwe Salduz-wet heeft elke verdachte vanaf zijn 1ste verhoor recht op bijstand van een advocaat. Een permanentiedienst moet de wetgeving verzekeren, maar gevreesd wordt dat er zich niet voldoende advocaten hebben aangemeld.
Omdat hij de nieuwe Salduz-wet grondig wil evalueren, meldt Johan Platteau zich gedurende één volle week aan voor alle shifts. Zowel overdag, ’s avonds als ’s nachts is hij beschibaar. ‘Met oudjaar hadden we een familiefeestje, maar ik ben op tijd gaan slapen’, zegt Platteau. ‘Want vanaf middernacht kun je opgeroepen worden.’
Zondag 1 januari
Op 1 januari krijgt Johan Platteau om 9.20 uur zijn 1ste Salduz-oproep. Hij moet de 63-jarige Jozef bijstaan. De man doet zelf het relaas van de feiten, want als advocaat mag Platteau niet vertellen wat er tijdens het politieverhoor precies wordt gezegd.
‘Ik kreeg op oudejaarsavond ruzie met mijn vriendin’, zegt de man. ‘Ze was eerder naar huis gegaan. Toen ik thuiskwam, ging de ruzie door. Ze duwde me, waardoor ik viel. Daardoor viel zij ook en raakte gewond aan de hals.’
Zijn vriendin waarschuwde de politie en zei dat Jozef haar had proberen te wurgen. ‘Ik werd opgepakt, maar ik had in de krant gelezen over de nieuwe Salduz-wet. Daarvan wou ik graag gebruik maken, want zo’n verhoor is erg intimiderend. De aanwezigheid van Johan PLatteau stelde me enigszins gerust. Hij vergezelde me ook naar de onderzoeksrechter, die me onder voorwaarden vrijliet.’
De 1ste dag wordt meteen de drukste dag voor Platteau. Die zondag wordt hij in totaal 6 keer opgeroepen. ‘In het begin is het aftasten’, zegt hij. ‘Bij een van mijn verhoren stond mijn stoel helemaal achter in het lokaal. De 2 andere stoelen, van de speurder en mijn cliënt, stonden rond een tafel in het midden van het lokaal. Ik heb mijn stoel meteen aan tafel bijgeschoven om het verhoor te kunnen volgen.’
Dinsdag 3 januari
Tijdens de eerste dagen stelt Johan Platteau vast dat de drukste periode voor hem tussen 19u ’s avonds en 7u ’s ochtends valt. ’s Nachts worden de meeste mensen opgepakt. Vaak tijdens de caféruzies of echtelijke ruzies, maar tijdens één van de nachten moet Platteau ook een dumpster diver bijstaan die in afvalcontainers aan het neuzen is geweest.
Maar ’s nachts zijn er ook het minst advocaten aangemeld om permanentie te doen. ‘Voor advocaten is het minst aantrekkelijke periode’, vindt hij. ‘Het weegt op je sociale leven. Mijn echtgenote is geen fan van Salduz. Zeker niet in de nachtshifts.’
Het staat een advocaat vrij, als hij van wacht is, een opdracht om te weigeren, maar als iemand na het eerste verhoor bij de onderzoeksrechter wordt gebracht en daarna eventueel naar de raadkamer wordt doorverwezen, moet de advocaat al die procedures verder opvolgen. ‘Een gevolg van de Salduz-wet is dat het niveau van de verdediging zal stijgen. Als je als advocaat vanaf het begin betrokken bent, kan dat de verdediging alleen maar bevoordelen.’
Het idee in de publieke opinie dat door de Salduz-wet alleen criminelen meer rechten krijgen, vindt de strafpleiter onjuist.’Daarvoor heb ik deze week mijn beeld bijgesteld’, zegt hij. ‘Want lang niet iedereen die in een politiebureau terechtkomt, is schuldig. De meeste mensen die ik ontmoet heb, zijn na verhoor trouwens in vrijheid gesteld.’
Woensdag 4 januari
Het vaakst wordt Platteau opgeroepen door de lokale politie, maar 2 keer moet hij ook naar de federale politie. Is er een verschil? ‘Ik weet niet of het toevallig was, maar bij de federale politie heb ik telkens een kop koffie gekregen’, zegt de strafpleiter. ‘Ook bij de lokale politie ben ik heel goed ontvangen. Na deze eerste week is mijn respect voor de politie alleen maar gestegen.’
Dat contact was nochtans onder advocaten een grote bekommernis. ‘Gevreesd werd dat ze ons ’s nachts uren zouden laten wachten’, zegt Platteau. ‘Maar niets is minder waar. De politiemensen zijn erg correct en vriendelijk.’
Tijdens de eerste week maakt de strafpleiter maar één klein incident mee. ‘Ik heb iemand aangeraden zich te beroepen op zijn zwijgrecht’, zegt hij. ‘De agent kon dat niet appreciëren en de sfeer werd bits. De speurder voelt zich nu eenmaal baas in zijn eigen verhoorlokaal. Goed dat ik er ben om de situatie te ontmijnen.’
Vier van zijn cliënten hebben zich deze week op hun zwijgrecht beroepen tijdens hun verhoor. ‘Dat zouden mensen voor de Salduz-wetgeving wellicht niet hebben gedaan’, zegt hij. ‘Omdat een goede politieman er meestal in slaagt een verdachte te doen praten.’
Dinsdag 5 januari
Donderdag en vrijdag krijgt Platteau geen enkele oproep. ‘Het is wel vervelend omdat je er rekening houdt dat je elk moment gebeld kunt worden. ik had ondertussen nog enkele assisenzaken voor te bereiden, vindt hij.
Financieel vindt hij de wachtdienst niet interessant genoeg. ‘Vooral de nacjtshifts vergen een grote inspanning. Als je ongeveer 50 euro krijgt om ’s nachts een paar uur op een politiebureau te zitten, rendeert het weinig.’
Voor jonge advocaten kan de Salduz-wet nochtans interessant zijn om aan cliënten te komen. Maar Johan Platteau ziet na de eerste week dat maar een minderheid van zaken doorverwezen wordt naar de onderzoeksrechter. ‘Vanaf dan wordt het eigenlijk – financieel – interessant voor een advocaat’, zegt Platteau. ‘Al is dat tegenstrijdig, want het is natuurlijk onze taak om een cliënt zo snel mogelijk vrij te krijgen.’
Zaterdag 7 januari
Na 2 rustige dagen is het weekend weer druk voor Platteau. Hij vergezelt 2 cliënten naar de onderzoeksrechter en krijgt ook enkele nieuwe oproepen binnen.
Hij ziet ook enkele speurders voor de 2e keer. in het politiebreau, maar ook tijdens het inkopen in de supermarkt. ‘Zaterdag heb ik nog een politieman gefeliciteerd voor zijn goede werk’, zegt Platteau. ‘Mijn cliënt, die de feiten uitermate gedetailleerd vertelt, wilde ik al aan zijn mouw trekken. Maar de speurder gaat er heel geduldig mee om.’
Dat de nieuwe Salduz-wet advocaten en politiemensen dichter bij elkaar brengt, vindt Platteau alleen een voordeel. ‘Het zou tijdens de opleiding advocatuur al interessant zijn om de politiewereld beter te leren kennen’, vindt hij. Ook zelf kende hij politieverhoren tot voor kort vooral van tv-series als Witse. ‘Het is in elk geval een spannende week geweest. Elke advocaat die strafrecht doet, zou dit moeten proberen.’
BRON: DS 9-1-2012