Betalen voor blanco strafblad
De magistraten zijn niet te spreken over de zogenaamde ‘afkoopwet’ waarbij criminelen zich voortaan een blanco strafblad kunnen kopen.
MARC EECKHAUT
BRUSSEL
De openbare aanklagers mogen voortaan voor misdrijven waarop tot 20 jaar cel staat, op elk moment van het gerechtelijk onderzoek een (financiële) deal sluiten met de verdachten.
Nadat daar eerder ook al een politieke concensus over was bereikt in de schoot van de vorige regering Leterme, heeft het college van procureurs-generaal een omzendbrief klaar in die zin.
Het systeem werd oorspronkelijk ontworpen om grote fraudedossiers niet meer te laten mislukken door ellenlange procedureslagen of verjaring. Maar ook in andere misdrijven kan een verdachte nu zijn proces afkopen en ervoor zorgen dat hij of zij een blanco strafregister behoudt (zie kaders).
De minnelijke schikking geldt niet voor misdrijven met geweld en terrorisme. Slachtoffers moeten ook altijd akkoord gaan met een schikking.
Achterkamertjes
Vanuit de hoek van de magistratuur was er begin dit jaar al veel tegenkanting op het moment dat de politiek het wetsvoorstel aanvaarde. Die tegenkanting is er niet minder op geworden nu de rondzendbrief ook effectief klaar is.
De Antwerpse onderzoeksrechter Karel van Cauwenberghe, woordvoerder van de vereniging van onderzoeksrechters, spaart die kritiek niet.
“De wetgever heeft dit beslist, maar ik ben bang dat de gevolgen niet goed ingeschat werden. Ik kan me voorstellen dat dit systeem bijvoorbeeld voor de diamantwereld een geschenk uit de hemel is. Zelfs na een veroordeling in eerste aanleg kunnen ze het proces in beroep nog altijd stoppen door een minnelijke schikking af te sluiten.”
‘Ze kunnen het tactisch spelen: als ze zien dat de speurders hen te sicht op de hielen zitten, kunnen ze nog snel een schikking afsluiten.’
‘Bovendien is het systeem ook helemaal niet transparant. De beslissingen worden genomen via besloten onderhandelingen tussen het Openbaar Ministerie met dader en slachtoffers in achterkamertjes. Terwijl Justitie juist openbaar hoort te zijn.’
Van Couwenberghe vindt het systeem oneerlijk. ‘Er wordt een ongelijkheid in het leven geroepen. Als 4 inbrekers een diefstal plegen en één van hen heeft genoeg geld om zijn rechtszaak af te kopen en de andere 3 niet, wat dan? Dan heeft de ene geld genoeg om een minnelijke schikking af te dwingen en de andere niet. Het gevolg is dat de inbreker die geld heeft, zijn blanco strafregister behoudt en de andere 3 een strafblad hebben als ze gaan solliciteren.’
Traagheid
Minister van Justitie Annemie Turtelboom vindt het systeem wél een stap vooruit. ‘Per parket komt er een speciale referentiemagistraat die de hele zaak moet begeleiden. Hij moet oordelen wat opportuun is en wat niet.’
Iedereen klaagt over de traagheid van het gerecht, maar als we er iets aan doen, door een nieuw middel te creëren dan wordt het onmiddellijk afgeschoten. Vergeet niet dat, voor er ook maar sprake kan zijn van een minnelijke schikking, de fiscus en de sociale administratie, plus de slachtoffers volledig vergoed moeten zijn.
Het systeem bestaat trouwens al in de buurlanden. Eigenlijk is dit hetzelfde systeem als bij verkeersboetes. Daar kan je ook eerst een minnelijke schikking betalen en indien je niet akkoord gaat, naar de rechtbank gaan.’
Niet zo volgend van Cauwenberghe. ‘Het klopt dat sommige gerechtelijke onderzoeken te lang duren. Maar als je systeem niet werkt, moet je het efficiënter zien te maken. Schaf procedures af of maak ze eenvoudiger. Maar voer niet iets in dat tegen alle rechtsprincipes ingaat. Ik vind het ook een stap te ver om verkeersboetes te vergelijken met misdrijven waar je tot 20 jaar cel voor kunt krijgen.’
Deze misdrijven kunt u afkopen Deze misdrijven kunt u NIET afkopen
* Diefstallen zonder geweld * Terrorisme
* Omkoping * Iemand bedreigen met een aanslag
* Oplichting * Aanranding van de eerbaarheid en
* Heling verkrachting
* Overtredingen van de kansspelwet * Prostitutie
* Onopzettelijke brandstichting, tenzij * Moord en doodslag
er een dode uit volgt * Diefstal met geweld
* Namaak van bankbiljetten * Opzettelijke brandstichting
* Verduistering door een ambtenaar * Foltering
* Gevangenen helpen vluchten * Mensenhandel
* Bendevorming (zonder geweld) * Gijzeling
* Maar ook: verstoring van een misviering
BRON: De Standaard
29 mei 2012