Voor heel wat gedetineerden is thuisloosheid na vrijlating uit een penitentiaire instelling een dreigende realiteit. Ze verliezen hun (eigen of huur) woning en het vinden van een goede huisvesting vanuit de detentiesituatie blijkt erg problematisch.
Een reëel en toenemend probleem, zoals blijkt uit recent onderzoek
Thuisloos zijn betekent meer dan ‘geen dak boven het hoofd hebben’. Het gaat ook over een breder proces van verankering: het terug aansluiting en positieve bindingen vinden met zichzelf, de directe omgeving en de bredere samenwerking, het geloof in de eigen krachten en mogelijkheden, het terug greep krijgen op het eigen leven. Een confrontatie met justitie, een detentie in het bijzonder, wordt in de levensverhalen van thuislozen vaak als één van de bepalende factoren in het proces van thuisloosheid benoemd. Ondanks het pertinente van deze problematiek, krijgt het voorkomen en aanpakken van thuisloosheid na detentie geen bijzondere beleidsaandacht. Ook in de praktijk van de hulpverlening staat dit thema nog te vaak in de marge. Het beleidsdossier ‘Thuisloosheid na detentie’ van het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk wil hieraan remediëren. Tina Demeersman, de auteur van dit beleidsdossier, brengt het probleem in kaart door de factoren die bijdragen tot thuisloosheid na detentie op een rijtje te zetten. Verder kijkt ze in binnen- en buitenland naar goede praktijkvoorbeelden, en geeft ze enkele beleidsaanbevelingen. De Stichting voor Morele Bijstand aan Gevangenen (SMBG) is zich al jaar en dag bewust van deze problematiek. Tijdens de begeleiding van de (ex-) gedetineerden wordt er dan ook veel aandacht besteed aan het vinden van een geschikte woonst. Hiertoe heeft de SMBG een lokaal samenwerkingsverband opgestart met het sociaal verhuurkantoor Iris. De vzw Iris onderhandelt met eigenaars van huizen met de bedoeling goede woongelegenheden tegen een sociale huurprijs aan kansarme personen en families te verhuren. Sinds 1981 treedt Iris op als bemiddelaar tussen eigenaars die gevoelig zijn voor dit probleem en huurders die geholpen willen worden in hun stap naar sociale re-integratie en naar zelfstandigheid. Iris werkt samen met verschillende sociale diensten die potentiële huurders aanbrengen. Belangrijke voorwaarde is dat de sociale dienst instaat voor de psychosociale begeleiding van de huurder(s) gedurende de 3 eerste jaren van de huurovereenkomst. Uniek is dat de SMBG ook gedetineerden op de wachtlijst van Iris kan laten opnemen als potentiële huurders. De wachttijd begint al te lopen terwijl de gedetineerden nog opgesloten zitten in de gevangenis. Hierdoor vergroot de kans dat de hulpbehoevende gedetineerden bij hun vrijlating vrijwel onmiddellijk over een geschikte woonst kunnen beschikken.