Verslag van een gedetineerde in België

Vragen over de strafuitvoering in België zijn er meer dan genoeg, doch ik had bij deze graag willen beperken (voorlopig) tot de zogenaamde voorwaardelijke invrijheidstelling (v.i.), de uitgaansvergunning (uv), het penitentiair verlof (pv) en de onduidelijkheid die hierover ontstaat door interviews die de minister van justitie geeft, en de mededelingen die ze in dit verband deer op meerdere studie;- en informatiedagen.

Daar waar het vroeger de minister van justitie was die een v.i. al dan niet toestond, werd de wet gewijzigd waardoor die bevoegdheid werd overgedragen aan magistraten van de strafuitvoeringsrechtbank. Tenminste, dat is de theorie.

In de praktijk zal dit ook wel voor bijna alle gedetineerden het geval zijn, doch op informatiedagen (waar de genodigden geen vragen mochten/mogen, stellen aan de minister!), en in een interview met een weekblad Humo (naar aanleiding van de uitzending van Luc Alloo over de gevangenis te Leuven centraal) vertelde de eerbiedwaardige minister dat er een 40 á 50 gevangenen waren die nooit meer vrij zouden komen.

De kapitale vraag die zich dan opdringt is natuurlijk: waar haalt de minister de bevoegdheid vandaan om te beslissen dat er een categorie gedetineerden is die nooit meer vrij zullen komen? En het valt dan wel op: zowel het federaal parlement als het Vlaams parlement zit vol met advocaten c.q. volksvertegenwoordigers, doch geen enkele van die dames en heren die de minister daarover een vraag stelt. Gedetineerden mogen immers toch niet gaan stemmen, en dus valt er voor de politici geen profijt te halen, nietwaar…

Iets wat de minister niet zegt, doch wat in de media bevestigd werd door de voorzitter van de strafuitvoeringsrechtbank te Brussel, dhr. Freddie Pieters, is dat er zoiets bestaat als een “negatieve selectie”. Dit is een geheimzinnige (illegale!!!) lijst met de namen van gedetineerden die nooit meer vrij zullen komen.

Nog maar een paar maanden geleden stelde de voorzitter van de surb te Oudenaarde, dhr. Piron, dat een gedetineerde niet vrij kon komen gezien de negatieve selectie op hem werd toegepast door de minister van justitie.

Dat staat letterlijk in het vonnis vermeld! Dit terwijl er officieel geen enkele wet bestaat die zoiets toelaat, laat staan dat er dan een lijst aangelegd mag worden met de namen van mensen die men nooit meer vrij zal laten…

Ook in één van mijn vonnissen van de surb-Brussel stelde de voorzitter (Pieters) zich de vraag of de negatieve selectie werd toegepast. (ik verblijf reeds in de gevangenis sinds 1990 voor vermogensdelicten, en niet voor gruwelijke feiten zoals moord of zedenfeiten)(twaalf correctionele straffen + tbs op drie van deze straffen).

Maar toen de advocaat naar het ministerie telefoneerde met de vraag of hij deze lijst met namen mocht zien waarop de negatieve selectie werd toegepast. Kreeg hij als antwoord dat die lijst niet bestaat. Dit terwijl het een publiek geheim is dat de wel degelijk bestaat, en zelfs bevestigd werd door magistraten van de twee vermelde strafuitvoeringsrechtbanken.

De gedetineerde mag dus niet weten of zijn naam op die lijst staat, noch welke de criteria zijn om op deze lijst te komen, en ook niet wie deze beslissingen neemt.

Het komt er dus op neer dat er één of andere bureeljockey (in naam van wie, de minister?) in Brussel zich de macht toe-eigent om mensen tot aan hun door in de gevangenis te houden, en zich boven de wet verheven acht om te beslissen dat bepaalde mensen nooit meer vrij kunnen komen.

Er is geen enkele wet te vinden die de minister zulke machten geeft, en toch gebeurt het. Ze zegt niet dat er zoiets bestaat als de negatieve selectie, doch zegt meerdere malen dat er een aantal gedetineerden vrij zullen komen. Op basis van welke wet??? Waar haalt zij die macht vandaan om zich boven de wet te stellen?

Nogmaals, hoe is het mogelijk dat men de minister daarover geen enkele vraag stelt in het parlement? En hoe komt het dat de magistratuur dit zonder meer likt, want dan bestaat er geen scheiding der machten meer!

We zien tevens dat er de grootste willekeur is betreffende “adviezen” van de psychosociale dienst (psd) en de directie van de gevangenis. De psd bestaat uit een aantal psychologen en maatschappelijk werkers. Deze mensen zijn meestal pas afgestudeerd en worden verondersteld ergens een kristallen bol te hebben om te bepalen of iemand een v.i., uv. Of pv kan krijgen. Ze hebben zo goed als geen ervaring, maar beseffen zéér snel de enorme macht die ze hebben , en die ze ook misbruiken. De gedetineerde die door hun wordt ontboden moet vooral zien om iemand van de psd niet tegen te spreken, want anders krijgt men zo goed als automatisch een negatief advies, en dus geen v.i. uv of pv.

Officieel geeft de psd alleen advies, en zal de directie haar advies ook baseren op het advies van de psd. Maar zowel de surb als het ministerie volgt meestal dit advies. En wanneer dit advies negatief is al een v.i. dus meestal ook voor zes maanden of een jaar uitgesteld worden, en zal de Dienst Detentiebeheer (DDB) ook geen uv of pv willen toekennen. Mat andere woorden: de eerste de beste snotaap die pas is afgestudeerd zal wel even komen te bepalen of iemand in de gevangenis moet blijven zitten , en of hij uv of pv krijgt. De personen waarover zij moeten beslissen hebben dan ook meestal veel meer levenservaring door hun leeftijd, maar toch moet men braaf doen wat zo’n half volwassen griet komt te vertellen. ZIJ (!!) hebben daar immers voor gestudeerd…

België wil de hoofdstad van Europa zijn, maar als het op het vlak van de strafuitvoering aankomt is dit landje de grote uitzondering in Europa en lijkt het steeds meer op één of ander ontwikkelingsland in Afrika.

En triest genoeg: de strafuitvoering werkt voor geen meter. Kijk maar naar de overbevolking die ieder jaar met 1.000 “eenheden” toeneemt. Als men toch zo Europees wil zijn, waarom dan geen v.i. geven zoals het gaat in de omringende landen (Nederland, Engeland, Duitsland en vele anderen)?. De overbevolking zou zelfs op enkele dagen opgelost zijn indien iedereen vrij zou worden gelaten op 2/3, onder na te leven voorwaarden, uiteraard zoals dat in andere landen het geval is. Dan zou iedereen tenminste gelijk zijn voor de wet, terwijl nu de grootste willekeur van toepassing is.

Men vergeet dikwijls dat magistraten ook maar mensen zijn, en dus zeker niet onfeilbaar in hun beslissingen. Gedetineerden die over veel geld kunnen beschikken om een batterij durre advocaten in te huren, of mensen die zeer goed komedie kunnen spelen gaan zonder problemen de voornoemde strafuitvoeringsmodaliteiten krijgen. De sukkelaar die geen geld heeft (de overgrote meerderheid) blijft dan gewoon zitten. Het zal dan ook niemand verbazen dat steeds meer gedetineerden in België er voor kiezen om de straf tot de laatste dag uit te zitten. Dan is men meteen verlost van voorwaarden en van iedere vorm van controle die men bij een v.i. op kan leggen en is een terugkeer naar de criminaliteit zo goed als zeker gezien men niet heeft kunnen/moeten werken aan een reclassering. Men “kweekt” in dit land steeds meer criminelen, doch men wil het niet zien. Misschien houdt men dit systeem wel in stand om werkloze psychologen e.d. een job te bezorgen. Want de praktijk toont aan dat ze bij justitie onmiddellijk aan het werk (…) kunnen gaan, doch van zodra ze dan een andere job vinden in de privésector zijn ze weer weg. Dat betekent ook weer uitstel voor de gedetineerde, want de nieuwe psycholoog kamt dan even vertellen dat hij/zij alweer enkele maanden nodig heeft om het dossier te lezen en de gedetineerde betere te leren kennen. Maar vóór ze hem dan kennen zijn ze dan ook weer weg.