Geachte Mevrouw de minister,

Sta ons toe onze bijzondere bezorgdheid over het door u gevoerde beleid openbaar te maken.

Uiteraard beseffen wij dat minister van Justitie zijn geen eenvoudige taak is. Maar wat u nu aan het doen bent, druist in tegen alle mogelijke fundamentele waarden van ons rechtssysteem en vooral van de scheiding der machten.

1.U breekt in de invrijheidstelling in

U meet zichzelf een cassatierecht aan in het kader van een strafuitvoering waarbij u als minister tegen een invrijheidstelling kan reageren. Zo komt u niet alleen rechtstreeks tussen in een procedure die u niet aanbelangt, het cassatieberoep is bovendien een formele vormkwestie, geen inhoudelijke. U hebt dus blijkbaar nood aan een theoretisch verzet om dan achteraf te kunnen zeggen: ‘Als minister heb ik alles gedaan wat ik kon. Het is de schuld van magistraten dat iemand wordt vrijgelaten.'

U zegt met andere woorden dat onze huidige magistraten niet bekwaam zijn en de vrijheid gunnen aan mensen die dat absoluut niet waard zouden zijn. Als strafpleiters kunnen wij u garanderen dat wij dagelijks vaststellen dat de magistraten van de strafuitvoeringsrechtbank bijzonder gewetensvolle, goed voorbereide en bekwame magistraten zijn.

Uw grote bezorgdheid lijkt dat de bevolking dit af en toe niet begrijpt. Of toch dat deel van de bevolking dat zich, vaak niet gehinderd door enige kennis van zaken, bijzonder kritisch uitlaat wanneer een rechtbank een beslissing neemt.

Het zal u dan als minister wel goed uitkomen dat u zich als een heldin kan opwerpen om eenzijdig, zonder enig benul van een procedure, het volk theoretisch te redden van deze invrijheidstelling wanneer u dit zelf passend of aangewezen acht. U zal wel begrijpen dat wij dit meer beschouwen als stemmengeronsel, waarbij het u enkel gaat om uw positie als minister aan de buitenwereld te verkopen, dan dat u bezorgd bent om een goede strafuitvoering en waarbij u in een klap alle magistraten schoffeert.

Wij hoeven u waarschijnlijk niet te herinneren aan uw eigen ronkende verklaringen enkele maanden geleden inzake het invoeren van niet-samendrukbare straffen, waarbij ongeveer iedereen die er écht iets van kent (academici, magistratuur en zelfs de advocatuur) u gelukkig tot rede kon brengen en u ervan kon overtuigen dat dit onrealiseerbaar was, gelet op de enorme capaciteitsproblemen in onze gevangenissen.

2.U legt het pro-Deowerk aan banden

U wenst de advocatuur aan banden te leggen door het pro-Deowerk te beperken en ‘social lawyers' in te voeren. Een paar weken geleden barstte er een ongenuanceerde discussie los over pro-Deowerk en plots beslist u in het kernkabinet om pro-Deoadvocaten aan banden te leggen, de vergoeding naar beneden te trekken, en – nog erger – om alleen eenzijdig door u aangestelde advocaten in de toekomst nog pro Deo te laten optreden. Lees: u bepaalt welke advocaat nog werk mag leveren voor de staat, en u bepaalt welke vergoeding zij hiervoor krijgen.

Wij weten dat u er voorstander van bent om alle mogelijke procedures overboord te gooien. U vindt dat sommige advocaten niet meer in de spiegel kunnen kijken omdat zij procedures aanspannen, en nu zal u via ‘sociale advocaten' ook hier een bijzonder toezicht op houden. Maar zo ontwikkelt u een justitie met twee snelheden waarbij de gesubsidieerde advocaat u zeer dankbaar zal zijn en de betaalde advocaat door u beschouwd zal worden als een lastige luis in de pels.

3.U herleidt Salduzwet tot vrijwilligerswerk

De Salduzwetgeving die u werd opgelegd door het Europees Hof – de bijstand door een advocaat tijdens een verhoor – hebt u herleid tot vrijwilligerswerk waarbij de kwaliteit niet meer centraal staat, maar alleen de beschikbaarheid. De advocaat als de spreekwoordelijke bloempot, voor een vergoeding van om en bij de 6 à 7 euro bruto per uur, nachten inbegrepen. Wij veronderstellen dat dit allemaal past in de demotiveringsstrategie om mensen bij te staan, waar u de zwakkere mensen in de maatschappij – zij die niet over de financiële middelen beschikken – enkel nog wil laten toewijzen aan advocaten die door u gecontroleerd kunnen worden.

De bevolking zal misschien op het eerste gezicht blij zijn dat u de knip zet op procedures, invrijheidstellingen eenzijdig kan herroepen en pro-Deoadvocaten onder uw bewind kan laten werken, maar wij vragen om ook eens grondig na te denken over de stappen die u hebt gezet, omdat ze kunnen leiden tot het einde van de onafhankelijke rechtsstaat. Ook de bevolking dient na te denken over in welke soort rechtsstaat men wenst te leven, een staat met zekerheden en waarborgen, of een staat van politieke willekeur en controle.

Het feit dat u geen juriste bent, kan eventueel als een verzachtende omstandigheid gelden. Maar als econome moet u goed beseffen dat u niet met stemmen speelt maar met een maatschappelijk model.

Wij vragen en wensen een degelijk beleid, gesteund op een langetermijnvisie, zonder populistische trekjes.

 

Bron: De Standaard